Đây là một tin tức rất đáng chú ý đối với những người yêu thích thiên văn: Một cột khói cao hơn 1448 km đã được các nhà khoa học phát hiện và ghi nhận phát ra từ sao Hỏa. Nhiều lời nói đùa sau khi tin tức này được công bố đều cho rằng sao Hỏa đang tập tành… hút vape và gây hoang mang cho người Trái Đất.
Đám khói cao ngất này cũng được đồn đoán là tạo ra bởi hoạt động núi lửa trên hành tinh này.
Tuy nhiên, Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) cũng khẳng định khả năng này là bằng 0 vì các núi lửa trên sao Hỏa đã nguội lạnh hàng triệu năm nay và việc núi lửa Arsia Mons của hành tinh này thức giấc cũng là chuyện không thể xảy ra.
Mặc dù vậy, Arsia Mons cũng không hề vô tội trong vụ việc trên. Hiện tượng được các nhà khí tượng học gọi là “mây đỉnh núi” (orographic cloud). Trên Trái Đất, hiện tượng này thường xuất hiện ở sườn đón gió của các ngọn núi. “Mây đỉnh núi” được hình thành do không khí dày phía dưới núi, sau đó phình ra ở bên trên, nếu gặp nhiệt độ thấp để ngưng tụ chúng sẽ biến thành mây.
Kể từ ngày 13/9, Mars Express của ESA đã quan sát và nghiên cứu về “sự tiến hóa của một đám mây hình thành trong vùng lân cận của núi lửa Arsia Mons, gần xích đạo của sao Hỏa”.
Cơ quan vũ trụ Châu Âu đã viết về nghiên cứu của họ:
Sao Hỏa vừa trải qua Đông Chí ở vùng Bắc Bán Cầu vào ngày 16/10. Trong những tháng gần Đông Chí, hầu hết không khí sẽ ngưng tụ trên các miệng núi lửa lớn như Arsia Mons. Hiện tượng này giúp hành tinh được mây bao phủ trong suốt những tháng còn lại trong năm.
Thực tế, ESA cũng từng chụp được hình ảnh tương tự vào năm 2009, 2012 và 2015.
Những đám mây này sẽ thay đổi suốt ngày, chiều dài của nó tăng trưởng tùy theo những đợt gió mùa trên miệng núi lửa. Điểm đặc biệt của đám mây lần này chính là vị trí gần như song song với đường xích đạo và có kích thước ấn tượng nhất từ trước đến nay.
ESA cũng thêm một số thông tin thú vị về sự hình ảnh của cột mây đặc biệt:
Sự hình thành của “mây đỉnh núi” rất nhạy cảm với lượng bụi có trong khí quyển. Những hình ảnh thu được sau cơn bão bụi đã nhấn chìm toàn bộ sao Hỏa vào tháng 6 và tháng 7 sẽ giúp các nhà khoa học hiểu thêm về tầm quan trọng khi bụi tác động lên sự phát triển của mây trên hành tinh này.
Nhìn từ xa hình ảnh này hệt như sao Hỏa đang phì phèo hút thuốc khi đang ngắm nhìn thiên hà hùng vĩ. Sự liên tưởng đó khiến nhiều người rất thích thú.
