Những ngôi mộ được chạm khắc công phu cùng hệ thống tài liệu chữ tượng hình mô tả con người trong việc trang điểm mắt cầu kì và mặc trang phục lanh đã phần nào tiết lộ rằng việc chăm sóc cơ thể là điều cực kì quan trọng đối với xã hội cổ đại. Người Ai Cập cổ luôn có một nỗi ám ảnh thường trực mang tên sạch sẽ và hoàn hảo về mặt thẩm mỹ, do đó họ sử dụng rất nhiều phương pháp để chăm sóc bản thân. Dù vậy, các cách làm đẹp này đôi khi bị hạn chế vì họ buộc phải làm việc và sinh tồn trong điều kiện khắc nghiệt. Ví dụ người Ai Cập sử dụng tóc giả và trang điểm mắt đen không chỉ để xuất hiện một cách lộng lẫy mà còn là phương pháp sinh tồn trong một khu vực dễ bị cháy nắng và thường xuyên bị đen dọa bởi côn trùng, sâu bọ, kí sinh trùng,..
Sống trong một xã hội thiếu điều kiện vệ sinh và các tiện
nghi hiện đại khác, người Ai Cập buộc phải xoay sở đủ cách để tồn tại. Các
phương pháp trang điểm và làm sạch cơ thể của họ là nguồn cảm hứng cho hàng loạt
sản phẩm xà phòng, mĩ phẩm và nước hoa phổ biến ngày nay.
1. Đàn ông và phụ nữ đều phải cạo đầu để ngăn chấy rận
Chấy rận là vấn đề mà cư dân sông Nile luôn phải đối mặt. Họ đã thực hiện rất nhiều biện pháp quyết liệt nhằm tránh cho chúng “sống” trên cơ thể. Do đó, hầu hết người dân Ai Cập đều phải cạo trọc đầu bằng dao, dao cạo và nhíp. Sau đó, họ sẽ đội tóc giả làm bằng tóc người hoặc lông ngựa. Nếu chấy tìm cách phá hoại bộ tóc giả, họ có thể dễ dàng vứt bỏ nó đi.
Tóc giả cũng là một cách hay để giữ mát trong thời tiết nóng bức. Những người giàu có thường sở hữu rất nhiều bộ tóc giả khác nhau để có thể thay đổi trong nhiều dịp. Tuy nhiên, các thành viên của tầng lớp thấp hơn không thể có đủ tiền để mua những bộ tóc giả đẹp, do đó họ buộc phải đội khăn trùm đầu hoặc tạo ra những tác phẩm giống như tóc giả nhưng được làm từ giấy cói. Dù vậy, không ai có thể hoàn toàn thoát khỏi “vấn đề nhức nhối” này, các nhà nghiên cứu đã phát hiện một số xác ướp vẫn bị nhiễm chấy rận.
2. Họ đã sử dụng chất khử mùi để kiềm chế mùi cơ thể
Người Ai Cập cổ đại đã sử dụng các loại thực vật và các chất tự nhiên khác để tiết chế mùi cơ thể . Họ nghiền các loại thảo mộc, hoa và rễ của các loại cây thành một hỗn hợp sệt, sau đó đem trộn với dầu để tạo ra một loại kem để bôi lên nách. Các nhà khoa học đã phát hiện ra một vài công thức cho các chất khử mùi được làm từ mai rùa nghiền, trứng đà điểu. Thậm chí trong công thức còn có sự xuất hiện của cháo và nhựa resin – loại nhựa nhân tạo tổng hợp được ứng dụng nhiều trong nghệ thuật, y học ngày nay.
Chất khử mùi không chỉ được sử dụng cho vùng da dưới cánh
tay mà một số phụ nữ còn dùng chúng làm những chiếc nón sáp đội lên đầu. Dưới sức
nóng của mặt trời, sáp sẽ tan chảy và khiến mùi hương lan tỏa ra xung quanh. Mặc
dù nhiều chất khử mùi nguyên thủy không có mùi nhưng cũng có một số công thức
được thêm vào mùi quế hay tinh dầu hương trầm để thêm phần dễ chịu.
3. Người Ai Cập cổ nhai bạc hà và thảo mộc để giữ hơi thở được
thơm tho
Hơi thở thơm mát là điều rất quan trọng đối với người Ai Cập cổ đại, họ luôn phải đảm bảo rằng mình phải luôn sử dụng các phương pháp khác nhau để làm giảm mùi hôi miệng. Vì vậy, người ta thường nhai các loại thảo mộc như rau mùi tây trong ngày hoặc sau bữa ăn.
Cư dân nền văn minh cổ này cũng sử dụng bạc hà với mục đích
tương đương. Để đối phó với mùi hôi miệng khó chịu, người Ai Cập sẽ sử dụng bạc
hà để làm thành kẹo ngậm. Quy trình làm kẹo cũng khá phức tạp: người ta trộn bạc
hà với trầm hương, quế, hạt điều, hạt thông rồi đun nóng cùng mật ong, sau đó
vo viên, để nguội và ta có được thành phẩm.
4. Đàn ông thực hiện các thủ tục cắt bao quy đầu để trở nên
sạch sẽ hơn
Từ khoảng 4000 năm TCN, người Ai Cập cổ đã cắt bao quy đầu bởi
họ cho rằng điều này đem đến sự sạch sẽ và ưa nhìn. Các bằng chứng cho việc này
được tìm thấy trên các tác phẩm điêu khắc hoặc hình ảnh trên tường của các ngôi
mộ. Mặc dù thực tế người Ai Cập thực hiện thủ tục này có thể vì một số lý do
khác, tuy nhiên các nhà sử học vẫn tin rằng nguyên nhân chính vẫn là để giữ sạch
sẽ. Các chữ khắc trong những ngôi đền và lăng mộ tiết lộ rằng những người đàn
ông không chịu cắt bao quy đầu sẽ được cho là không trong sạch và không được
phép bước chân vào nơi linh thiêng.
Việc thực hành này dần phát triển để trở thành các liên quan đến tôn giáo. Trong khi đàn ông cắt bao quy đầu thì phụ nữ cũng sẽ trải qua các nghi lễ riêng của họ để có được sự sạch sẽ cũng như cải thiện sức khỏe tình dục. Nhiều phụ nữ đã biết cách loại bỏ lông vùng kín bằng nhiều phương pháp tự nhiên khác. Phụ nữ thời đấy tin rằng việc làm này giúp đỡ họ trong quá trình “thân mật” cũng như đẩy lùi sự xuất hiện của chấy và bọ chét.
5. Chỉ có tầng lớp thượng lưu mới có nhà vệ sinh riêng
Hầu hết mọi người đều đi vệ sinh ở ngoài trời, chỉ có số ít người giàu mới có nơi để giải quyết “nhu cầu” đúng chỗ. Bồn cầu của người Ai Cập cổ cũng khá thú vị, đó đơn giản chỉ là một tảng đá vôi được dùng để làm bệ, đặt trên một chiếc hộp được chứa đầy cát. Và tất nhiên, phải có một người làm nhiệm vụ dọn dẹp những “sản phẩm” ấy đi, quả là không dễ chịu chút nào! Còn nhà vệ sinh của dân thường chỉ đơn giản là một chiếc hố được đào trong lòng đất. Rất nhiều người dân sử dụng sông Nile làm nơi để tắm táp, dù nguồn nước của con sông cũng được sử dụng để uống hay giặt quần áo.
Người dân Ai Cập cổ đại không có hệ thống xử lý chất thải. Nước và rác thải thường bị vùi lấp trong các hố, cánh đồng hoặc kênh rạch, làm ô nhiễm dòng sông và vùng đất nơi người dân trồng trọt thức ăn. Do đó, bất chấp những nỗ lực của người dân trong việc giữ gìn sự sạch sẽ thì điều kiện sống không được vệ sinh đã hình thành rất nhiều sâu bọ và ký sinh trùng – tác nhân cướp đi nhiều sinh mạng mỗi năm
6. Người dân Ai Cập cũng biết dùng mĩ phẩm
Ngoài tác dụng , mỹ phẩm cũng được con người nơi đây sử dụng hàng ngày để đem lại lợi ích về sức khỏe cho cả nam và nữ. Sau khi làm mịn da bằng dầu và mặt nạ mật ong hoặc lô hội, người ta dùng phấn mắt, mascara và bút kẻ mắt để trang điểm. Bút kẻ mắt là dụng cụ cực kì phổ biến vào thời điểm đó, người Ai Cập dùng nó để bảo vệ mắt khỏi ánh nắng chói lòa của mặt trời cũng như để đuổi ruồi.
Nguyên liệu để làm bút kẻ mắt bao gồm hỗn hợp bột nghiền nhỏ
đá lông công (malachite) và galen (một khoáng vật quặng chì) trộn với chất béo
để trở thành một loại kem mịn, sau đó chúng được đem đi trữ trong những chiếc lọ
nhỏ. Các tầng lớp cao cấp sử dụng các loại hũ đựng được trang trí cầu kì trong
khi tầng lớp thấp hơn sẽ sử dụng nguyên liệu rẻ tiền để làm vật đựng mĩ phẩm.
7. Thuốc nhuận tràng được sử dụng để làm sạch cơ thể từ bên
trong
Quá trình ướp xác công phu đã khiến người Ai Cập cổ tò mò về
cơ thể của mình. Họ luôn cố gắng để biết nhiều thêm về sức khỏe của con người.
Bác sĩ thời ấy cũng có suy nghĩ giống với các thầy tu, họ nghĩ rằng bệnh tật là
điều xúc phạm các vị thần. Do đó, họ khuyến khích sử dụng thuốc tẩy hoặc thuốc
nhuận tràng để làm sạch ruột.
